หน้าที่สำคัญต่อการเป็นบิตคอยเนอร์คือการปกป้องชุดตัวอักษร Seed Phrase ของคุณให้ปลอดภัย โดยแนวทางปฏิบัติที่ดีคือหลังจากจดลงกระดาษและทดลองโอนเข้าโอนออกแล้ว ขั้นตอนถัดมาคือการนำ Seed ไปสลักบนแผ่นโลหะหรือชุดอุปกรณ์เก็บ Seed ที่เป็นโลหะ
หากเราต้องการสำรองอุปกรณ์เก็บ Seed เพื่อแยกเก็บ 2 สถานที่ เราก็ต้องมีอุปกรณ์ 2 ชุด และถ้าเราอยากทำ Multi-sig Wallet ด้วยแล้ว แต่ละ Private Key ก็ต้องมี Backup 2 ชุด จำนวนอุปกรณ์ที่เราต้องมีก็จะเพิ่มอย่างทวีคูณเช่นกัน ซึ่งหมายถึงค่าต้นทุนอุปกรณ์ที่เพิ่มขึ้นด้วย
หนึ่งในอุปกรณ์สำเร็จรูปที่เป็นที่นิยมและมีราคาไม่แพง คือ การสลักบนแผ่นอลูมิเนียม โดยมีค่าอุปกรณ์อยุ่ที่ประมาณ 1xx-3xx บาทต่อแผ่น แต่ข้อเสียหลัก คือ อลูมิเนียมมีจุดหลอมเหลวที่ 660°C (ความร้อนจากอัคคีภัยที่อยู่อาศัย อุณหภูมิเฉลี่ย 593°C และสูงสุดที่ 815°C จาก NFPA องค์กรมาตรฐานด้านการป้องกันอัคคีภัยระดับสากล) ในขณะที่สแตนเลสมีจุดหลอมเหลวอยู่ที่ 1400-1500°C แต่ก็มีราคาที่สูงขึ้นตั้งแต่หลักพันขึ้นไปเรื่อยๆ ตามเกรดและความหนา ยิ่งถ้าเลือกวัสดุเป็นไทเทเนียม ราคาก็จะกระโดดขึ้นไปอีก
แล้วเราจะมีทางเลือกอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะราคาหลักร้อยแต่วัสดุเป็นสแตนเลสบ้างมั้ย?
อุปกรณ์เก็บ Seed ที่ราคาดี ชิ้นส่วนอะไหล่หาง่าย และมีความแข็งแรง
เว็บไซต์เปรียบเทียบอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะที่บิตคอยเนอร์มักจะเข้าไปดูคือ
โดยอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะที่บทความนี้นำมาใช้มีต้นแบบ มีที่มาจาก SAFU Ninja DIY และเว็บไซต์ blockmit.com คือการตอกตัวอักษรลงบนแหวนรอง/แหวนอีแปะที่ปกติใช้ในการก่อสร้าง จากนั้นนำเรียงใส่แกนนอตตัวผู้ แล้วปิดท้ายด้วยนอตตัวเมีย
วิธีนี้ในเว็บเปรียบเทียบก็ให้คะแนนเกรด A ด้านการทนไฟ ทนกรด และทนแรงกดทับได้เทียบเคียงผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปแบรนด์ชั้นนำต่าง ๆ ได้ วิธีทำ DIY จาก Youtube หรือเว็บรีวิวก็มีการกล่าวถึงบ่อยครั้ง แต่หลายคนอาจไม่ต้องการเสียเวลากับการหาอุปกรณ์ ประกอบ และตอกเอง อุปกรณ์ยิบย่อยก็มีเยอะ ต้องไปหาซื้อที่ไหนบ้าง กลัวซื้อผิดขนาด ไม่อยากลองผิดลองถูก ทั้งที่อุปกรณ์เกือบทั้งหมดสามารถสั่งซื้อได้จากแอปช้อปปิ้งทั่วไปหรือแม้แต่ในร้านอุปกรณ์ช่าง
ผู้เขียนแบ่งรายการอุปกรณ์เป็นทั้งหมด 9 รายการ ภายใต้ 3 หัวข้อ
- ชิ้นส่วนอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะ
- อุปกรณ์สำหรับตอก ซื้อครั้งเดียวใช้ได้ตลอด
- อุปกรณ์เสริมที่ผู้เขียนแนะนำ ไม่มีผลต่อความแข็งแกร่งทนทานของอุปกรณ์เก็บ Seed
โดยมีคำอธิบายข้อมูลอุปกรณ์แต่ละชิ้น ราคา และขนาดให้เข้าใจง่าย เพื่อที่ผู้อ่านสามารถนำรายการชิ้นส่วนและขนาดไปสั่งซื้อได้เลย หากอ่านแล้วต้องการปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์หรือขนาด ก็สามารถทำได้ตามใจชอบ เพื่อสร้างอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะในแบบของคุณเอง
ผู้เขียนเลือกใช้ชิ้นส่วนที่ทำจาก “สแตนเลส 304” เพราะเป็นเกรดที่ใช้งานอย่างแพร่หลาย ทั้งในอุตสาหกรรมก่อสร้างและอุปกรณ์ประกอบอาหาร Food Grade ทำให้อุปกรณ์อะไหล่มีผู้ผลิตหลายราย หาซื้อได้ง่าย ทนต่อการกัดกร่อนและสนิมได้ดี มีจุดหลอมเหลวที่ใกล้เคียงสแตนเลสที่เกรดสูงกว่า ถือว่าเป็นจุดสมดุลระหว่างราคา ความแพร่หลาย และการใช้งานที่ดี
รายการชิ้นส่วนและอุปกรณ์เก็บ Seed Phrase DIY
ชิ้นส่วนอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะ
- แหวนรอง/แหวนอีแปะ สแตนเลส 304 (ชิ้นละ 3 บาท) – ขนาดของแหวน M8x24x2 มีหมายความว่า รูเกลียว (d) 8 มิล เส้นผ่าศูนย์กลาง (dc) 24 มิล และ หนา (h) 2 มิล
- นอตตัวเมีย สแตนเลส 304 (ชิ้นละ 3 บาท) – ขนาด M8 ความหนาแล้วแต่รูปลักษณ์
- นอตตัวผู้ สแตนเลส 304 (ชิ้นละ 12 บาท) – ขนาด M8 x ความยาวไม่รวมหัวนอต (L)
ค่า L ขั้นต่ำคำนวณจาก จำนวนแหวน x 2 มิล + ความหนานอตตัวเมีย
เช่น 24 คำ เป็นแหวน 24 วง x 2 มิล + นอตตัวเมียหนา 6 มิล = 54 มิล เป็นค่า L ขั้นต่ำ
อุุปกรณ์สำหรับตอก
- ตัวตอกโลหะตัวเลขและตัวอักษร (ชุดละ ~600 บาท) – ผู้เขียนรู้สึกว่าขนาดตัวหนังสือ 4mm กำลังดี ไม่เล็กไม่ใหญ่จนเกินไป มีหลากหลายยี่ห้อ
คำแนะนำ : ถ้าจะใช้กับแม่แบบช่วยตอก (Blockmit) ความหนาก้านตัวตอกต้องไม่เกิน 6 มิล
- ค้อน (ชิ้นละ ~200 บาท) – ค้อนหัวโลหะทั่วไป ผู้เขียนใช้น้ำหนัก 1 ปอนด์ (16oz) รู้สึกว่ากำลังดี
- ทั่ง (ชิ้นละ ~300 บาท) – เวลาตอกพื้นต้องแข็ง ไม่เช่นนั้นพื้นจะดูดซับแรงค้อนตอก รอยตัวอักษรที่ตอกจะไม่ชัด ตอนแรกผู้เขียนไม่รู้จะหาทั่งยังไงจึงมองข้าม ใช้ผ้าขนหนูหนา ๆ กับแผ่นยางรองกันพื้นแตก ปรากฏว่าพื้นก็พัง ตัวอักษรก็ไม่ชัด
คำแนะนำ : เวลาหาในแอปช้อปปิ้ง ใช้คำว่า ‘Steel bench block’
อุุปกรณ์เสริม
- Blockmit – แม่แบบช่วยตอก 1 ชุด มี 2 ชิ้น เพื่อช่วยเว้นช่องตัวอักษรให้สวยงาม โดยสองช่องบนใช้ตอกตัวเลขลำดับคำ และช่องด้านล่างจะตอก 4 ตัวอักษรตาม bip39 หรือมากที่สุด 8 ตัวอักษรก็ได้ ผู้อ่านสามารถ Download file STL จากเว็บ https://www.thingiverse.com/thing:4590734 เพื่อนำไปใช้กับเครื่องพิมพ์ 3D ได้ ผู้เขียนก็ไม่มีเครื่องพิมพ์ แต่ลองส่งไปถามตามร้านรับพิมพ์ 3D ทั้งหลาย ซึ่งก็ได้ใบเสนอราคาตั้งแต่ 250-800 บาท สำหรับ 1 ชุด
คำแนะนำ : เมื่อวางแหวนในตัว Blockmit เตรียมตอก ควรติดเทปกาวด้านหลังแหวนเพื่อลดการขยับของแหวนเวลาตอก
ภาพจาก blockmit.com
- ตลับใส่กันน้ำ – เพื่อความสวยงามในการเก็บ ต้องเช็คให้ดีว่าเส้นผ่าศูนย์กลางภายในใส่แหวนได้
- สติ๊กเกอร์นิรภัย – หากมีตลับกันน้ำแล้วและคุณต้องการจะฝากอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะชุดสำรองไว้ที่อื่น เช่นบ้านคนใกล้ตัว หรือตู้เซฟธนาคาร ก็ควรมีสติกเกอร์นิรภัย พร้อมลงลายเซ็นสักหน่อย เมื่อเวลาผ่านไปคุณไปตรวจดูจะได้รู้ว่า ชุดเก็บตัวอักษรโลหะชุดนั้นถูกแอบเปิดดูแล้วหรือไม่
รวมค่าใช้จ่ายในการสร้างอุปกรณ์เก็บ Seed DIY
ค่าอุปกรณ์ตอกและอุปกรณ์เสริมโดยประมาณ (ลงทุนครั้งเดียว)
ชุดตัวตอก 600 บาท + ค้อน 200 บาท + ทั่ง 300 บาท + Blockmit 300 บาท = 1,400 บาท
ค่าชิ้นส่วนสำหรับอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะ 1 ชุด โดยประมาณ
นอตตัวผู้ 12 บาท + นอตตัวเมีย 3 บาท + แหวน 24 ชิ้น 72 บาท = 87 บาท
ความเห็นส่งท้าย
การเป็นเจ้าของบิตคอยน์เป็นเรื่องใหม่ เราอาจต้องลองทำบางสิ่งที่ไม่คุ้นเคย หวังว่าบทความจะแสดงให้เห็นว่าการทำอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะ แบบ DIY ด้วยอุปกรณ์ราคาไม่แพง หาซื้อง่าย และทำได้ทันทีนั้นไม่ได้ยากไปกว่าการซื้อผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปที่ต้องตอกหรือประกอบเองเท่าใดนัก
นอกจากนี้การทำ DIY ก็ยังมีข้อดีอีกมาก เช่น
- เราสามารถเพิ่มความมั่นใจในชิ้นส่วนอุปกรณ์ที่เราซื้อ โดยการนำแหวนตัวอย่าง ไปเผาไฟ แช่กรดเกลือ ฝังดิน เพื่อทดสอบได้โดยไม่ต้องเสียดาย แต่ถ้าเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปที่มีราคา เราก็ไม่กล้าทำการทดสอบและอยากให้สภาพดูดีเหมือนใหม่อยู่เสมอ อีกทั้งเรายังเชื่อในเว็บรีวิว ไม่ Verify ด้วยตนเอง
- อุปกรณ์เก็บ Seed แบบโลหะแผ่นนั้น หากเราตอกผิดแม้แต่ตัวอักษรเดียวจะเกิดอะไรขึ้น? เราต้องหาทางทำลายโลหะทั้งแผ่น และ/หรือเปลี่ยน Seed ยกชุด แต่ถ้าเป็นแหวนรองวงใดที่ตอกพลาด เราสามารถแยกชิ้นไปทิ้งที่ไหนก็ได้
- ในแง่ความปลอดภัย หากบริษัท Metal Wallet โดนแฮ็กเกอร์เข้าถึงชื่อที่อยู่ผู้ซื้อสินค้า ก็จะไม่ต่างจากกรณี Ledger โดนแฮ็กและอาจทำให้ลูกค้าตกเป็นเป้าหมายได้ ในขณะที่การ DIY เองนั้น คุณสามารถซื้อนอต แหวนรอง และอุปกรณ์ก่อสร้างทั่วไป โดยไม่เป็นที่ผิดสังเกต
- การทำอุปกรณ์เก็บ Seed แบบ DIY นั้นคุ้มค่าตั้งแต่ชุดแรก เพราะต้นทุนอุปกรณ์และชิ้นส่วนรวมกันก็ไม่ต่างจากซื้อแบบสำเร็จรูป และยิ่งถ้าทำมากกว่า 1 ชุดเมื่อไรก็จะยิ่งเห็นความคุ้มค่ามากขึ้นทันที เพราะเครื่องมือที่ใช้ซ้ำได้ไม่จำกัด
สุดท้ายนี้ อย่าลืมว่าไม่ว่าอุปกรณ์เก็บ Seed โลหะจะแข็งแกร่งเพียงใดก็ไม่สามารถป้องกันความเสี่ยงจากการสูญหายและโจรกรรมได้ แม้ว่าบทความนี้จะช่วยลดต้นทุนการสร้างอุปกรณ์เก็บ Seed แล้ว แต่การวางแผนเก็บรักษาตัวอุปกรณ์ให้ปลอดภัยก็ยังเป็นความรับผิดชอบของเจ้าของบิตคอยน์ การทดลองทำ Multi-sig หรือ Shamir Backup ก็เป็นทางเลือกที่น่าศึกษาและทดลองเช่นกัน
ขอให้คุณมีความสุขกับการเก็บรักษาบิตคอยน์ครับ
